طبقه بندی رسوبات رودخانه ای لبرود در مقطع ورودی و میزان برآورد رسوبات وارده بر سد شهید شاهچراغی دامغان

منطقه مورد مطالعه در زون البرز قرار دارد. ساختگاه سد شهید شاهچراغی دامغان بر روی رودخانه چشمه علی قرار دارد که از دو شاخه اصلی دامغان رود و لبرود تشکیل شده و در فاصله 12 کیلومتری در شمال غرب دامغان احداث گردیده است. جریان آب در رودخانه ها باعث شسته شدن مواد بستر و دیواره ها شده و آن ها را در مسیر جریان به حرکت در می آورد. مواد در حال حرکت بار رسوبی را تشکیل می دهند که از نقطه نظر مکانیزم انتقال، بار رسوبی به دو دسته بار معلق و بار بستر تقسیم می گردد. این تحقیق براساس مطالعات رسوب شناسی و هیدرولوژیکی بر روی حوضه آبریز لبرود در شهرستان دامغان می باشد. مطالعه ویژگی های رسوب شناسی این رودخانه و عوامل موثر در تولید بار رسوبی و مقدار رسوب حمل شده توسط آن در احداث سد بر روی این رودخانه بسیار حائز اهمیت است. هدف از انجام این تحقیق، دانه بندی رسوبات رودخانه لبرود و محاسبه پارامترهای آماری با توجه به منحنی های تجمعی آن ها، طبقه بندی رخساره ها با توجه به تقسیم بندی میال و همچنین برآورد بار کل رسوب وارد شده بر سد شهید شاهچراغی دامغان می باشد. نتایج این تحقیق با توجه به این که تعداد 10 نمونه از مواد رسوبی در کف کانال اصلی برداشت گردید نشان می دهد که رسوبات این رودخانه دارای جورشدگی متوسط تا بسیار بد،کج شدگی مثبت، اندازه متوسط ذرات (میانگین ذرات) در حد شن و ماسه و از نظر کشیدگی بسیار پهن تا کشیده می باشند که بیان می کند که ذرات در اندازه های مختلف وجود دارد و سرعت جریان زیاد بوده که رسوبات دانه درشت فراوان تر هستند و ذرات دانه ریز زمانی که دبی آب کم باشد بیش تر می شوند. رخساره های رسوبی شناسایی شده در حوضه آبریز لبرود از لحاظ حجم تشکیل اکثرا از نوع رخساره های گراولی از نوع gmm، gmg، gciو رخساره گلی از نوع fm به صورت محدود و با گسترش اندک مشاهده گردیده است. این تحقیق همچنین نشان می دهد که رابطه بین دبی جریان و دبی رسوب معلق برای رودخانه لبرود از روش usbr و fao به ترتیب برابر با 10.67qw2.573 qs= و qs=50.7qw2.573می باشد. از آن جایی که روش فائو نسبت به روش منحنی سنجه یک خطی عملکرد بهتری داشته و برآورد نسبتاً نزدیک تری به مقدار واقعی به دست می دهد، به عنوان روش مناسب در برآورد بار معلق انتخاب گردید. میزان بار بستر حدود 50 درصد میزان بار معلق محاسبه شده است که براساس نوع رسوبات کف بستر به دست آمده است. در نتیجه میزان تولید رسوب کل در این حوضه 25/86271 تن در سال محاسبه شد. رسوب ویژه این حوضه نیز 19/64 تن درسال در کیلومتر مربع برآورد گردید.